Oznaczenie stopnia ochrony IP (ang. Ingress Protection) odnosi się w szczególności do urządzeń elektrycznych i określa stopień szczelności urządzenia przed wnikaniem poszczególnych frakcji zanieczyszczeń stałych oraz wilgoci. Znajomość tego oznaczenia i umiejętność jego odczytywania pozwala na świadomy i optymalny wybór produktu dopasowanego do panujących warunków w miejscu montażu.
Stopień ochrony IP to standard międzynarodowy oznaczający jak wysoki jest poziom ochrony urządzenia elektrycznego przed dostępem do części niebezpiecznych oraz jaka jest jego ochrona przed wnikaniem ciał stałych, takich jak pył lub kurz, oraz przed wnikaniem wilgoci w postaci pary, wody lub deszczu. Inaczej mówiąc oznaczenie IP opisuje, w jakim stopniu dane urządzenie elektryczne jest odporne na warunki zewnętrzne, na które może być wystawione podczas eksploatacji.
Forma oznaczenia i zasady odczytywania stopnia IP są określone w Polskiej Normie PN-EN 60529:2003 „Stopnie ochrony zapewnianej przez obudowy (Kod IP)”. W podstawowej, rozpowszechnionej wersji kod oznaczenia IP składa się z dwóch liter kodu oraz dwóch cyfr określających warunki parametry odporności poszczególnych czynników.
Pierwsze dwie litery kodu to „IP” będący skrótem „International Protection”. Następnie pierwsza cyfra oznacza stopień ochrony użytkownika urządzenia przed dostępem do części niebezpiecznych oraz odporność na penetrację ciał stałych.
Typowa skala mieści się w zakresie od 0 do 6, poniżej opis poszczególnych wskaźników:
0 – bez ochrony, 1 – ochrona przed dostępem części niebezpiecznych wierzchem dłoni, ochrona przed ciałami stałymi o średnicy 50 mm i większej, 2 – ochrona przed dostępem części niebezpiecznych palcem, ochrona przed ciałami stałymi o średnicy 12,5 mm i większej, 3 – ochrona przed dostępem części niebezpiecznych narzędziem, ochrona przed ciałami stałymi o średnicy 2,5 mm i większej, 4 – ochrona przed dostępem części niebezpiecznych drutem, ochrona przed ciałami stałymi o średnicy 1,0 mm i większej, 5 – ochrona przed dostępem części niebezpiecznych drutem, ochrona przed pyłem, 6 – ochrona przed dostępem części niebezpiecznych drutem, ochrona pyłoszczelna.
Druga cyfra w kodzie określa stopień ochrony przed wnikaniem wody w różnej postaci. Skala oznaczenia mieści się w zakresie od 0 do 9, a opis każdego ze wskaźników podajemy niżej:
0 – bez ochrony, 1 – ochrona przed padającymi kroplami wody, 2 – ochrona przed padającymi kroplami wody przy wychyleniu obudowy o dowolny kąt do 15° od pionu w każdą stronę, 3 – ochrona przed natryskiwaniem wodą pod dowolnym kątem do 60° od pionu z każdej strony, 4 – ochrona przed bryzgami wody z dowolnego kierunku, 5 – ochrona przed strugą wody (12,5 l/min) laną na obudowę z dowolnej strony, 6 – ochrona przed silną strugą wody (100 l/min) laną na obudowę z dowolnej strony, 7 – ochrona przed skutkami krótkotrwałego zanurzenia w wodzie (30 min. na głębokość 0,15 m powyżej wierzchu obudowy lub 1 m powyżej spodu dla obudów niższych niż 0,85 m) 8 – ochrona przed skutkami ciągłego zanurzenia w wodzie (obudowa ciągle zanurzona w wodzie, w warunkach uzgodnionych między producentem i użytkownikiem, lecz surowszych niż według cyfry 7), 9 – ochrona przed zalaniem silną strugą wody pod ciśnieniem (80-100 bar i temp. +80°C) zgodnie z normą DIN 40050
Powyższy opis wskaźników został wzięty z wspomnianej Polskiej Normie PN-EN 60529:2003 „Stopnie ochrony zapewnianej przez obudowy (Kod IP)”.
W oznaczeniu stopnia ochrony IP mogą występować dodatkowe, opcjonalnie symbole w postaci liter. Stosuje się je w przypadku, gdy dane urządzenie posiada odporność tylko na jednej z czynników zewnętrznych. W takiej sytuacji pierwszą lub drugą cyfrę zastępuje się literą „X”.
Dodatkowe oznaczenia może występować również wtedy, gdy urządzenie posiada wyższą odporność na dany czynnik niż wynika to z podstawowej skali. W takim przypadku dodawane są oznaczenia w postaci liter, które są objaśnione w Polskiej Normie.
Dla podsumowania, przykładowe oznaczenie stopnia ochrony IP54 oznaczać będzie ochronę przed dostępem do części niebezpiecznych drutem, ochronę przed pyłem oraz ochronę przed bryzgami wody z dowolnego kierunku.
Stopień ochrony IP jest również bardzo istotny przy wyborze pompy wodnej. Jako urządzenie elektryczne mające bezpośredni kontakt z wodą lub innymi cieczami odpowiednio dobrany poziom ochrony IP zabezpieczy urządzenie przed ewentualnymi usterkami jak również będzie zapewniał odpowiednie bezpieczeństwo podczas użytkowania.
Dostępne na rynku rodzaje pomp stosowane są do pracy w zróżnicowanych warunkach. Pompy hydroforowe i zestawy hydroforowe często instalowane są na działkach lub w piwnicach, gdzie może występować podwyższona wilgotność powietrza. Wszelkiego rodzaju pompy zatapialne muszą spełniać najwyższe wymogi szczelności z uwagi na pracę bezpośrednio w zanurzeniu. Natomiast pompy przemysłowe montowane na różnych zakładach mogą być narażone na pracę w wysokim zapyleniu powietrza. Dlatego tak istotny jest odpowiedni dobór stopnia ochrony IP do rodzaju i miejsca montażu pompy.
W trakcie doboru pomp warto również zwrócić uwagę na miejsce montażu oraz sposób użytkowania urządzenia i sprawdzić przy tym, czy wybrana pompa może w takich warunkach być zastosowana. Jednym z takich parametrów, które określa nam zasadność zastosowania danego urządzenia, jest właśnie stopień ochrony IP.